Bir şeyi bilmemiz için onun tanımını yapabiliyor olmamız mı gerekir? Bir şeyin tanımını yapamıyorsak bu bilmediğimiz anlamına mı gelir?
Aamir Khan'ın 3 Idiot filminde bir sahne vardı, belki bilirsiniz. Derste bir hoca makinenin ne olduğunu sorduğunda Aamir Khan, hocanın ve diğer öğrencilerin beğenmediği, onlara göre basit bir tanım yapıyordu. Ardından da makineye örnekler veriyordu. Bunun yanında tamamen kitapta yazan tanımı ezberlemiş bir karakter de vardı. Ancak ona soracak olsanız belki de makineye verebilecek bir örneği bile yoktu, tüm bilgileri ezberlemişti. Öyleyse makineyi bilen kişi hangisidir?
Bir gün bir hocamın sorusu üzerine örnekler verdiğimi, hocamın ise tanım istediğini söylemesini hatırlıyorum. Eğer o bilgi bende olmasaydı konuyla ilgili örnek verebilir miydim?
"Edebiyat nedir?" diye sorulduğunda olduğunuz yerde kalabilir, cevap bulamayabilirsiniz. Peki size Dostoyevski'kinin bir kitabı gösterildiğinde bunun edebi bir eser olduğundan kuşku duyar mısınız?Demek ki bir şeyi bilmemiz için tanımını biliyor olmamız gerekmez.
Peki ya, sanat nedir diye sorsam? Bu da tam olarak cevap veremeyeceğiniz bir soru olabilir. Ardından size Picasso'nun ünlü bir eserini göstersem bunun bir sanat eseri olduğunu söyleyebilirsiniz. Buradan da görüldüğü gibi tanım yapamasak da bir şeyi bilebiliriz.
Wittgenstein da böyle düşünüyormuş. Hatta budurumu oyun teorisi ile açıklıyor. Bir oyun tanımı yapılarak bütün oyunlar kapsanamaz. Tüm oyunlar arasında ortak noktalar yoktur. Saklambaç ya da sek sek oynamanın ortak noktasını bulamayabilirsiniz ama bunların ikisinin de oyun olduğunu bilirsiniz.
Görüldüğü gibi bir şeyi bilmemiz için onların tanımlarını yapabiliyor olmamız gerekmez. Bazı şeyler tanımlanamaz ancak bilinir.
Elif Derya Dolaşan
2020-07-27T23:56:31+03:00Beğenmenize sevindim. Zaman ayırıp okuduğunuz için teşekkürler.