Dante'nin cehennemini ilk okumaya başladığımda pek bir şey anlamıyordum. Okudukça bir şeyler kafamda oturmaya başlasa da herhangi bir araştırma yazısı okumadan, iyice çözümlemeden asla anlayamayacağımı anladım. İlk yapılacak iş, 1320 yılının "Dante Alighieri Cehennemini" kavramaktı.


14 bin 233 mısradan oluşan İlahi Komedya isminde bir kitap vardı karşımızda. Hem yazmayı seven hem de eczacı olmak isteyen Dante, parşömen veya kağıt üzerine yazılmış sözlerin de ilaçlar gibi zihni etkileyeceğine inanıyordu. Bu inanç basit bir inanç sayılmazdı. Öyle ki eczanelerde kitap satılan bir dönemdi.


Dante Alighieri, "yüce şair", "İtalyan Dilinin Babası" gibi adlandırmalarla anılır. Yanı sıra sonsuz bir aşkla sevdiği "Beatriceyi" ise hemen hemen herkes duymuştur. Çocuk yaşlarda Beatrice'e aşık olan Dante, hayatının her döneminde bu aşkın etkilerini düşünce ve yazın hayatına yansıttı. İlahi Komedya'nın temelinin atılmasında Beatrice'e duyduğu aşk ön plandadır. Beatrice'in genç yaşta ölmesi yine şairin hayatında önemli bir etken olmuş olacak ki eserlerinde Beatrice'i genellikle ölümlü bir insan modeli yerine ölümsüz ilahi bir görünüm içinde anlatmıştır.


İlahi Komedya, İtalyan edebiyatının en meşhur epik şiiridir. Dante, kılavuzu Vergilius ve ilk aşkı Beatrice'in yol göstericiliğinde "cehennem, araf ve cennet'e" yolculuk yapar. İlahi Komedya'ya göre yeryüzündeki mutluluğa ahlaki ve düşünsel erdemler yoluyla ulaşabiliriz. İlahi mutluluğa ise inanç, umut, hayırseverlik gibi Hristiyan erdemlerine göre yaşayarak varılabilir.


Contrapasso: Kişinin ölümden önceki hayatında işlediği günahlara göre, Cehennem'de cezalandırma şekline verilen isimdir. İlahi Komedya'nın geneline hakim olan bir yasadır.


Dante'ye göre bu hayali cehennemin 9 çemberi vardı. Dibine doğru ilerledikçe içinde daha büyük günahkârları barındırıyor. Peki ya bu çemberlerde neler var?


Birinci Çember "Limbo" : Birinci çemberdekiler kötü insanlar değildir ama dini inkar ettikleri için ceza almak zorundadır. Bu çemberi dinsiz olan dürüstlere ayırmıştır.


İkinci Çember "Lust" : Bu çember şehvetlerine yenik düşmüşlerden ibarettir. Şehvetlerine yenilmiş insanları, huzurları kaçmış şekilde güçlü rüzgarlarla oradan oraya savrulurken görür.


Üçüncü Çember "Gluttony" : Dünya malı için yaşayan ve bencillikle kişisel zevkle çıkarları için dünya yaşamına sürdürenlere yer vardır.

İğrenç bir çamurun içinde üzerlerine buz gibi yağmur yağarken yaşarlar. "Ruhun çamura batmış" halidir bu.


Dördüncü Çember "Greed" : Burada Dante birkaç farklı grubu görür. Devlet mallarını haksızlıkla idare edenler, servet için yaşayanlar ve mallarını kullanmada bencillio yapanlar. Ayrıca kimseyle konuşmazlar. Yalnızlığa mahkumdurlar. Dante kendi idamını da bu çemberi tarif ederken hazırlamıştır. Papayı ve kardinalleri insanların dinini kullanıp kendine çıkar sağlaması yönüyle suçlamıştır.


Beşinci Çember "Anger" : Dante, bu çemberden itibaren işin ciddiyetini anlayıp korkmuştur. Hayatını ve günahlarını gözden geçirmeye başlar ve okuyucularını da buna iter. Bu çemberdeki suçlular dünyada sürekli insanlara nefretle bakan ve öfkeleriyle insanlara azap veren günahkârlardır.


Altıncı Çember "Heresy" : Bu çemberde kuralları reddeden ve bunlara karşı gelenler vardır. Dante buradakileri "sapkınlar" olarak nitelendirmiştir. Sapkınlığı bir sürü boyutta değerlendirmiştir:

Birine iftira atmak, hırsızlık, cinsel taciz gibi.


Bu sebeple Dante'nin:

"İnsanoğlunun sapkınlığı bitmez" cümlesinden "insanlar kurallara karşı çıkmadan edemez" sonucu çıkarılır.


Yedinci Çember "Violence" : Bu çemberde 3 farklı halka vardır. Genel olarak "insanlara şiddetle davrananlar" için ayırmıştır. Cezaları da yanan kumlarda yürümek ve gökten düşen alevli yağmurlara maruz kalmaktır.


İnsanlara, hayvanlara, doğaya bu denli şiddetle yaklaşan insanları düşününce böylesine bir ceza her ne kadar hayali olsa da karşılaştığımız kötü olaylar bize bu tür cezaların gerçekliğini düşündürüyor.


Sekizinci Çember "Fraud" : Buradakilerin cezası da canavarlar tarafından işkencelere uğramaktır. Burada da sahtekarlara yer verilmiştir.

Dokuzuncu Çember "Treachery" : son ve en dipteki çemberdir. İhanet suçuna ayrılmıştır. Buz içinde yaşarlar. Günahın şiddeti arttıkça buz kütlesinin büyüklüğü artar.


Gelelim birkaç alıntıya:


"Geçmişteki mutluluğu anımsamak kadar büyük acı yoktur."

"Şeytan Danteye şöyle dedi: Tanrıyı gerçekten tanısaydın sen de ihanet ederdin"

"Ey buradan içeri girenler, bütün umutlarınızı geride bırakın."

"İçime işleyen korkuyu hissedip kederlenmediysen, neye ağlayabilirsin ki başka, buna gözyaşı dökmediysen?.."