Fregoli sendromu dilimize ''binbir surat sendromu'' olarak geçmiştir. Hastalığın ortaya çıkışı, İtalyan bir tiyatro oyuncusu olan Leopoldo Fregoli’nin (1867-1936) rol aldığı ve çok kısa süreler içerisinde farklı rollere bürünerek oynadığı bir tiyatro oyunundan sonra izleyiciler içerisinde genç bir kadının bu durumdan etkilenmesi ve süregelen hayatında her yerde onu gördüğünü düşünmesiyle başlamıştır. Ve bu kadın kayıtlara geçen ilk "Fregoli sendromu" hastası olmuştur. Hastalık adını ünlü tiyatrocudan almıştır ve nadir görülen bir nörolojik bozukluktur.


Fregoli sendromuna sahip biri gördüğü herkesin bir kişinin kılık değiştirmiş hali olduğunu düşünür. Bir tür delüzyon denebilir. (Delüzyon: Sanrı veya hezeyan, belli bir toplum ve çağ içinde gerçeğe uymayan düşünceyi tanımlamak.)


Bir çeşit takıntıyla başlayabilir. Herhangi bir benzerlik taşımasa dahi o kişinin kılık değiştirmiş bir şekilde o olduğunu ifade ederler. Bu sanrıya tutulmuş bir kişi, kendisi hariç herkesin aynı kişi olduğunu sanırken herkesin kötü kişilerce ele geçirildiğini de düşünüyor olabilir.

Nedenler tam olarak bilinmese de sonuçlar genel ve açıktır. Çoğu zaman kişilerin takıntılarıyla ortaya çıkıyorsa da bilim insanlarının sendrom üzerine çok çarpıcı sebepleri vardır. Bu açıklamalara göre; beynimizde duyguları kontrol eden limbik sistem ve yüzleri tanımamızı sağlayan bölümde bir bağ oluştuğunda da -bu bağ normalinden çok daha kuvvetli bir bağ olmalıdır- bu sendromla karşılaşabiliriz.


Araştırmalar sonucunda cinsel istismarın sebep olduğu travmalarla da karşılaşılmıştır. Cinsel istismara uğramış birey her yerde o kişiyi gördüğünü, onun kılık değiştirerek kendisini takip ettiğini ve tekrar kendisine zarar vereceğini hissediyor olabilmektedir. Bu sebeple bir yanılsamaya neden olan beynin herkesi aynı kişi sandığı ve “böyle hissediyorsam, bu o” algısına yol açtığı düşünülmektedir.


Çok eski zamanlarda ortaya çıkmasına karşın az sayıda görülmesi etkin tedavi yöntemlerinin oluşturulmamasına sebep vermiştir. İlginç bir sendrom olarak gözümüze çarpsa da bu durumdan muzdarip insanlarda yoğun bir sosyal geri çekilme ve kaygı bozukluğu gibi başka yaşamsal sorunlara da neden olabilmektedir.




Yazar: Fatih Aydın