Masum ve silahsız halka yapılan soykırımın adıdır Guernica. İspanya'nın kuzeyinde olacaklardan habersiz bir kasaba. Yıl 1937. Demokratik cumhuriyetin yıkılması ile yerini alan milliyetçi İspanyol general ve devlet adamı olan Francisco Franco, Guernica halkı tarafından istenmeyen ve halk direnişinin en keskin tarafı olan faşist bir devlet adamıydı.


O zamanlarda iç savaşın külleri acı bir şekilde gökyüzünden düşüyordu. Franco, Guernica halkını korkutmak için Adolf Hitler ile anlaşır ve Nazilerin ürettiği bombayı halkının üzerinde denemeye karar verir. Ve 26-27 Nisan 1937 yılında Alman ve İtalyan uçakları Guernica üzerinden uçarak bombalar yağdırır. O kanlı soykırımda 1600 insan yaşamını yitirir ve yüzlerce insan yaralanır. O zamanlar Guernica'da erkeklerin çoğunluğu askerdeydi. Yani kasabanın çoğunluğu kadınlar, çocuklar ve yaşlılardan oluşuyordu. Belki de savaşın en acı olan tarafı Guernica halkının silahsız ve masum olmasıydı.


Pablo Picasso, o sıralar Paris'te yaşamaktadır ve cumhuriyetçi İspanyol hükümeti Paris'teki bir sergi için kendisinden tablo yapmasını ister. Picasso, yapacağı eser için bir konu düşünmeye başlar ardından gazetede Guernica'nın bombalandığı haberini görür ve oldukça etkilenir. Picasso, bunun üzerine şu cümleyi söyler: ''Paris'te bulunan ve Hitler'in uçaklarının gücünü denemek amacıyla İspanya'da bir kenti bombaladığını radyodan duyan bir İspanyolsanız ağlarsınız. Eğer bir ressamsanız, resmedersiniz.''


Picasso'nun eseri siyah-beyaz ve bir odada resmediliyormuş gibi görünür. Kübizmin etkisiyle yapılan bu tablonun boyu 3,5 genişliği 7,8 metredir. Tabloyu daha dikkatli incelediğimizde insan ve hayvan kümesinin iç içe geçtiğini görürüz. Tablonun alt kısmında adeta mızraklanmış bir at görüyoruz. Atın bu hali insanoğluna yapılan bir katliam olduğunu simgeler. Atın hemen yanında elinde ışık tutan ve gözleriyle betimlediği o korkuyu yansıtan bir kişi görüyoruz. Onun yanında ellerini korkuyla yukarı kaldıran bir kişinin acı çığlığını duyar gibi oluyoruz. Tablonun üst kısmında göz biçiminde ve içerisinde ampul olan bir figür görüyoruz. Ampul, İspanyolcada 'bombilla' anlamına gelir. Bir diğer karşılığı ise bombadır. Bu sembol ise Guernica'ya atılan bombayı sembolize eder.

Tablonun alt kısmında ölü bir kişi görüyoruz. Bu kişinin kılıç tutan kolu kopmuştur ve elindeki kılıcın sapında bir çiçek filizlenmiştir. Figürden, bu kişinin bir işçi olduğunu anlayabiliyoruz. Sol tarafta kucağında ölü bir çocuk tutan bir kadın figürü vardır ve kadının baş kısmında boynuzları olan, kuyruğu dik bir boğa simgesi vardır. Boğa, İspanya'yı simgeler ve İspanya savaşına bir göndermedir. Tablonun arka kısmında duvarda silik bir kuş figürü göze çarpar. Kuşun gövdesinden beyaz bir ışık geçmektedir. Bu, umudu simgelemektedir. Bir elinde ise zeytin dalı vardır.


Picasso'nun yaptığı bu eser, savaş karşıtlığının somut bir hareketi ve sonucudur. Picasso'nun vasiyeti, eserinin Franco rejiminin sona ermesinden sonra İspanya'ya teslim edilmesidir. Nihayetinde 1981 yılında İspanya'nın Franco rejiminden kurtulduğu yıl, Madrid'deki Reina Sofia müzesinde sergilenmiştir.





Yazar: Burcu Çiçek