Amaan gözlere dikkat! Bugün Medusa'ylayız.
Medusa bilindiği üzere yılan saçaklı saçlarıyla, onu, gözünün içine bakan, göz göze geldiği kişileri taşa dönüştürmesiyle tanıyoruz. Aklıma -ironik olacak- çağrışımdan muhtemelen " gözlerin gözlerime değince felaketim olurdu, ağlardım " şiiri geldi... neyse...Medusa karşı tarafa bir felaket olarak göründüğü bir gerçek fakat görünen buzdağının bir de görünmeyen kısmı var. Gorgon olarak bildiğimiz Medusa başka bir versiyonda tanrıların bile kıskanacağı güzellikte ölümlü bir genç kız olarak karşımıza çıkıyor. Denizlerin tanrısı Posedion işte bu güzellikten gözlerini alamaz, Medusa'nın peşine düşer fakat karşılık alamayınca öfkeden deliye dönen Posedion bir gün Athena tapınağında Medusa'yı yalnız görür ve tecavüz eder. Athena bu durum üzerine tecavüz durumunu kızın güzelliğini bir kışkırtıcı ana sebep görüp Medusa'yı saçları yılanlarla sarılmış, yüzüne bakılamaycak kadar çirkin bir canavara dönüştürerek, lanetler. Lanet artık Medusa için ondan korkan, iğrenen taş kesmiş bakışlarla çevresini saran koca bir yalnızlıktan ibarettir. Başka bir versiyonda ise Athena tapınağında Medusa, Posedion ile birlikte olması sebebiyle Athena tarafından gorgona dönüştürülür. Athena tapınaktaki durumu sindirememesinden midir bilinmez, Perseus'un bir iddia üzerine Medusa'nın peşinde olduğunu öğrenen Athena, Perseus'a Medusa'yı kolaylıkla öldürmesi için özel aynalı kalkanını ve Medusa'nın başını kesip kendisine getirmesi için bir torba verir. Bu mit yıllar sonra Benvenuto Cellini'nin 'Perseus'un cesareti' başlığı ile yaptığı esere ilham kaynağı olur. 2008 yılına geldiğimizde ise İtalyan sanatçı Luciano Garbati, yıllarca ona dayatılan kötücül tasvirin tersine bir figür olarak bir heykel yaratarak adalet terazisini ters düz eder. Şu an heykel New York Ceza Mahkemesi’nin önünde 'adaletin simgesi' başlığıyla sergilenmektedir.
Meraklılar için iki heykelin linkini kaynakçada paylaşacağım.
___________________
Yazarın Notu
Sizden bir ricam var. Medusa heykelini gördüğümüzde Gargamel görmüş şirin gibi davranmayalım. Artık hikayeyi biliyoruz. Medusa miti ilk zamanda primatif perspektifle yaklaşılıyordu ve yoruma, düşünmeye neredeyse sıkıca kapatılmış bir kapı olarak karşımıza çıkıyordu. Bu durumun en önemli etkeni toplumun yapısı diyebiliriz tabii. Benvenuto Cellini'nin 1549'da çalışmalarına başlayıp 1554'te tamamladığı eseri bu duruma örnek teşkil ederek, form olarak döneminin kapalı kapılarını açmış olsa da düşünce olarak kalıp düşüncelerle lineer ilerlediğini kapalı kapıyı açma zahmetine girmediğini-bu eserinde- söyleyebilirim. Dünyadaki gelişmelerle düşünce evrenimizde de evrimleşmeler sonucuyla birlikte 2008 yılında Garbati'nin ürünün doğumuna tanık oluyoruz. Garbati, geleneksel düşünceden dışarı çıkarak düşünceleri dokunulmaz boyutunu bir tarafa itekleyerek mitlerin, düşüncelerin sosyopsikolojik boyutlarını ele almamız gerektiğini bizlere eserini sunarak söylemiş oluyor. Şimdi bu merakın ve gerçeğin mirasçısı olarak, Mustafa Kemal Atatürk'ün bize bıraktığı akıl ve bilimi yürekten kucaklayarak, Medusa'nın heykeline cesurca, anlayışla ve insanları gerçeğe doğru yönlendirerek bakalım. Gerçeğin ışığında, Medusa'nın gözlerine bakmak artık bir cesaret işareti olacak. Unutmayalım, gerçek her zaman özgürce açığa çıkar!
🧠👀🫀
_______________________
KAYNAKÇA
Wilkinson, P. (2022). Efsaneler ve Mitler. Sayfa 54.
Wilkinson, P., Caroll, G., Faulkner, M., Field, J. F., Haywood, J., Kerrigan, M., Philip, N., Pumphrey, N., Tocino-Smith, J., & Alfa yayını. (2018). Mitoloji Kitabı. Sayfa 82.
Sears, K. (2020). Mitoloji 101. Say Yayınları. Sayfa 175-177.
Benvenuto Cellini/Perseus with the Head of Medusa/ https://www.dailyartmagazine.com/perseus-and-the-head-of-medusa/
Luciano Garbati/ Medusa with the head of Perseus / https://www.lucianogarbati.com/medusa
Luciano Garbati Röportajı: https://www.google.com/amp/s/www.cumhuriyet.com.tr/amp/haber/feminist-medusa-1228741
