Medya Kültürü Bağlamında Popüler Kültürün Çizgi Filmler ve Reklamlar Üzerinden Aktarımı:
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte dünyanın ekonomik, siyasi ve sosyal alanda birbirine yakınlaşması ve bir bütün olma yoluna girmesi sonucunda küreselleşme kavramı açığa çıkmıştır. Dünyanın küreselleşmesiyle sistem daha kapitalist bir hale gelmiştir. Bu süreçte küresel ve yerelde istenilen etkinin gerçekleşmesi için kitle iletişim araçları sayesinde insanların bilinçlerine ulaşılmak amaçlanmıştır. Kitle iletişim araçlarından medya, popüler kültürün taşıyıcısıdır. İdeolojik bir aygıt, egemen bir söylem olan medya; popüler kültürden beslenir. Toplumdaki sosyal ve siyasi ilişkileri yeniden üretebilecek güce sahiptir. Gerçeğin metalaştığı dünya görüşlerinin, yaşayış tarzlarının paketlenip satıldığı bir toplumda medya, gerçekliğin üretildiği ve yayıldığı en önemli kurumdur. Medya insanları tüketime özendirir. Tüketici durumunda olan bireyler tüketimi bilinçli ya da bilinç dışı bir şekilde yaparlar. İlerleyen toplum refahı sayesinde insanlar tüketime bağımlı hale gelir ve bu da tüketim kültürünü oluşturur. Yetişkinler, gençler ve çocuklar neredeyse kimliklerini kitle iletişim araçları sayesinde yaratır.
Medya kültürünün aktarımında en etkili faktör, kitle iletişim araçlarından biri olan televizyondur. Televizyon aracılığıyla insanlara aktarılanlar insanların düşüncelerine hitap ettiği için gerek toplumsal olayları, kendi konfor alanlarını, tüketim kültürlerini etkilemektedir. Televizyonun toplumu bu kadar etkilemesi, toplumda sınıflaşmaya sebep olmuştur. Her yaşa, her cinse, her isteğe göre programlar yapılmıştır. Çocuklar da televizyonun bu yönünden etkilenmiş ve onlar içinde çizgi filmler üretilmiştir. "Türkiye İstatistik Kurumu ve RTÜK'ün yaptığı araştırma verilerine göre 06-15 yaş grubu çocukların %92,5’i haftanın her günü televizyon izlemektedir." (ÖZSEVGEÇ, 2018)
Kültürel kodların küçük çocukların zihnine işlenmesinde televizyonun önemli bir rolü vardır. Bu kodların aktarımında çizgi filmlerden de yararlanılmaktadır. Çizgi filmler de çocuklar için üretilmiş ve o yaş grubuna hitap etmektedir. Kültürün aktarımı daha önceki yıllarda masallar, hikayeler aracılığıyla gerçekleşirdi. Şimdi ise bu çizgi filmler sayesinde gerçekleşir. Günümüzde çocuklar nasıl düşünmeleri gerektiğini, nasıl davranmaları gerektiğini, neleri satın alıp almamaları gerektiğini çizgi filmlerdeki sanal dünyadan öğrenirler. Çocukların büyümesinde, tüketim alışkanlıklarında, aldıkları eğitimlerde, kültürü öğrenme aşamasında hatta çocukların genel çevresinde etkisi vardır.
Çocuklar çizgi film karakterlerine özenirler. Onları rol model olarak kabul ederler. Günlük yaşantılarında kitaplarında oyunlarında kırtasiye alışverişlerinde, evlerinde, kıyafetlerinde bile bunları taşımak isterler.
Kitle iletişim araçları, birer popüler kültürü yayma aracı haline gelmiştir. Çizgi filmler ise bunu büyük ölçüde destekler ve çocukları tüketime yönlendirir. Çocuklar yaşları gereği doğru yanlış, iyi veya kötü kavramlarını çizgi filmler yoluyla daha kolay öğrenmektedir. Medya ise bu durumu popüler kültür lehine kullanır.
Çizgi filmler önceleri yalnızca çocuklara eğlenme amacı güderken şimdilerde büyük sermayelerin döndüğü yetişkinleri de hedef alan bir piyasa haline gelmiştir Günümüzde her alanda kendi popüler kültür ürünlerinin üretilmesi ve yayılması başta çocuklar olmak üzere insanları tüketime özendirmektedir.
"Walt Disney, 'Bir çocuğun beyninin boş bir defter olduğunu düşünürüm. Hayatlarının ilk yıllarında bu defterin sayfalarına çok şey yazılır. Bu yazıların kalitesi onun yaşamını derinden etkileyecektir.' der. Burada çizgi filmler ile aktarılan içeriklerin ve kodların önemini anlatır." (Giroux, 1997)
Çocukların medyada en çok dikkatini çeken çizgi filmler, yarışmalar ve reklamlardır. Özellikle çizgi filmler ve reklamların popüler kültürü yayma konusundaki etkisi büyüktür. Öyle ki bugün çocukların sosyalleşme alanlarını bile etkilemektedir. Çocukların bu kadar izlediği çizgi dizi filmler ve reklamlardan nasıl etkilendikleri onların sağlıklı yetiştirilmesi için çok önemlidir.
Yetişkinler de çizgi film karakterleriyle günlük hayatta karşı karşıya kalmaktadır. Aileler ve çocuklar popüler kültürle gelen tüketim ürünlerini arzulamaktadır.
Türkiye’de çocuklara yönelik ürünlerde lisanslı karakterler çok önemli rol oynamaktadır. Lisanslı karakterler çocukların tercihi olmaktadır. Eker markası çocukların dikkatini nasıl çekebilir ve daha fazla nasıl tüketimi sağlayabiliriz sorularını düşünerek doğru lisanslı karakterleri eşleştirerek satışı arttırmıştır.
Yetişkinler de bu sayede sık sık karşılaşmaktadır. Kral Şakir sadece bir çizgi film olarak değil kitap, kitap serisi olarak ve günlük hayatta birçok alanda karşımıza çıkmaktadır. Kral Şakir’in günümüzdeki popülaritesi Eker markasıyla çalışmasını sağlamıştır. Çalışırken ambalaj tasarımına, grafik tasarımına, karakterlerin duruşu, renklerin doğru şekilde ambalajın üzerinde yer almasına önem verilmiştir.
Tüketim toplumunda çocuklar için kolay yoldan ünlü olmak gibi düşünceler vardır.
Kral Şakir çizgi filmlerinde kolay yoldan bir şeyi elde etme durumundan çok üretime dayalı, çocukların yeteneklerini gösterebileceği mesajlar vermektedir. Kral Şakir’in bu anlatımı sayesinde yayınlanan Youtube vb. sosyal medya platformlarının altındaki yorumlarda, iletişim kurabilecekleri ortak alanlarda çocukların Kral Şakir’in bölümlerini kendi senaryoları ile yazmaları, yorumlamaları; karakterleri yeniden kendilerinin çizmelerine, yorumlarına yol açmıştır. Sadece Türkiye’de değil 18 ülkede de yayınlanan Kral Şakir diğer ülkelerden de olumlu şekilde yanıt almıştır. Kral Şakir iyilik, sevgi, dayanışma, cinsiyet eşitliği, çevre sorunları konusunda mesaj vermektedir. Çizgi film karakterlerini rol model alan çocukların kendi kültürünü yakından öğrenmesi ve pekiştirmesi konusunda da çocuklara artısı vardır. Eker’in Kral Şakir lisanslı ürünleri bu yıl temmuz ayında satışa sürülmüş ve tüketimde artış yaşanmıştır. Popüler kültürün günümüzde aktarımında çevre ne kadar önemli bir rol oynasa da kitle iletişim araçları sayesinde daha hızlı yayılması sağlanmaktadır. Çizgi filmler aynı zamanda sinema gibi propaganda aracı olarak da kullanılmaktadır. Karakterler tarihi koşulların etkisiyle şekillendirilmiştir.
