Baştan belirteyim, ben buraya konunun bir çıkmaza gittiğini anlatmaya geldim. Şimdi, "Sonsuzluk nedir?" sorusunun cevabını arayarak başlayalım. Çok zor bir soruya çattık gibi görünüyor, çünkü biz, sonsuzluğu sonlu şeylerle kıyaslayarak anlamaya çalışırız. Sonlu şeyler zıttır, fiziksel yer kaplarlar. Örneğin bir masa ve bilgisayar gibi, masanın bittiği yerde bilgisayar başlar. Fakat, bariz olarak sonsuzluk için bunu söyleyemeyiz. Sonsuzluk her şeyi kucaklar, zıddı olamaz.


Matematikteki sonsuzluk ise daha da çıkmaz. Tüm pozitif sayılar ve tüm (pozitif ve negatif) sayılar eşittir, değil mi? Peki hiç Hilbert Oteli'ni duydunuz mu? David Hilbert diye bir matematik profesörü -matematikçi- ortaya attığı için bu ismi almış. Mevzu şu; sonsuz odalı bir oteliniz olduğunu hayal edin ve bir otobüs, içindeki sonsuz sayıdaki turistlerle sizin otelinize konaklamaya geldi -neden sizi tercih ettikleri anlaşıldı-. Bütün turistlere yetecek kadar odanız var, çok güzel fakat çok ilginç bir şey oluyor ve bu kafileden olmayan bir turist otelinizde konaklamak istiyor. Şimdi ne olacak? Sonsuz odanız olmasına rağmen hepsi dolu! Hilbert burada şu öneriyi sunmuş; bütün müşteriler, oldukları oda numarasının bir üst sayısındaki odaya geçerse 1 numaralı oda boşalır ve yeni konaklamacı 1 numaralı odaya yerleşebilir. Sonsuz oda olduğuna göre bu sorun olmaz. Ama sizin oteliniz artık sonsuz+1 sayıda odaya sahip olur.


Ha bir de sonsuz ve sınırsız kavramlarına bakalım. Aynı şey gibi dursa da farklı şeyler, sınırsız sonsuz olamıyor. Örnekle açıklamak gerekirse: Dünya üzerinde herhangi bir konumdan istediğin tarafa doğru dümdüz git, diğer taraftan başladığın noktaya dönersin -tamam geoit meoit de sen anladın-. Yani, dünya üzerinde sınırsız bir alana sahipsin fakat bu sonsuz bir alan değil, 510 küsur milyon kilometrekare bir şey.


Peki, bu sonsuzluğu kavramak madem bu kadar zor, kavramasak ne olur? Bir kere pratik dünyada nerede karşımıza çıkıyor? Ayrıyeten sonsuzluk tanım gereği de ulaşılmazdır. Şahsen ben varlığına da inanmıyorum. Matematikte sonsuzluk varmış gibi görünse de, matematik zaman zaman böyle şeyler uydurur -dünyada tezahürü olmayan "0" gibi-. Tek olası sonsuzluk olan "evren sonsuzdur" bile bana tatmin edici gelmiyor. Daha sonra, sonsuzluk olsa olsa zaman ve mekanın dışında bir şey olmalı, bu da bizi ilk elden ilgilendirmez -biz daha evrensel 1-2 ahlaki yasa koyamamışız-. Bence sonsuzluk üzerine kafa yormak, hem felsefe hem de bilim için çok erken.



Orijinal görsel: Rene Magritte - Kayıp Jokey