Tanzimat Dönemi

1. Şekil bakımından hem Doğu hem de Batı şiirine bağlı kalınmış, Divan şiiri ile Fransız şiiri nazım şekilleri bir arada kullanılmıştır.

2. Güzel olan her şey şiirin konusudur. Metafizik ve sosyal temalar ağırlıklıdır.

3. Tanzimat I. Dönem şiirinde sanat, toplum içindir, anlayışı hâkimken II. Dönem şiirinde sanat, sanat içindir anlayışı, hâkimdir.

4. Eskiye göre sade bir dil kullanılmıştır.

5. Fayda sağlama amacı vardır.

6. Şiir, halka hitap eder.

7. Zaman geniştir ve şairler makro ile uğraşır.

8. Şairlerin mesaj iletme zorunluluğu vardır.

9. Şiirlerde kadın nispeten somuttur.

10. Aruz ölçüsü kullanılmıştır.

11. Klasizm ve romantizm akımı hâkimdir.

12. Şiirde bütün güzelliği önemlidir.

13. Batı’dan alınan yeni kavramlar ve imgeler kullanılmıştır.

14. Şiirlerin başlığı şiirlerin içeriğine göre verilmiştir.


Servet- i Fünun

1. Şairler, ilk şiirlerinde Divan Edebiyatı nazım şekillerini kullanmışlarsa da toplu hareket etmeye başladıktan sonra, bu nazım şekillerini kullanmayı bırakmışlardır. Daha sonra Fransız şiirinden almış oldukları “sone”, Divan şiirinden alıp değiştirdikleri “serbest müstezat” ve Fransız ve Divan şiirinde bulunmayan kendi icat ettikleri nazım şekillerini kullanmışlardır.

2. Güzellik anlayışını değiştirip şiirin konusunu sınırsız bir şekle dönüştürmüşlerdir.

3. Duygusal kavramlar şiirin içine girmiştir. Ferdî temalar, bireyin iç huzursuzluğu, yalnızlık, aşk, tabiat, aile sorunları, küçük mutluluklar şiirlerde işlenen temalardır.

4. Şiirde parnasizm ve sembolizm etkisi görülür. Şiirde tablo, resim yaratmaya çalışırlar. Doğanın seslerini harflerle taklit etmeye çalışmışlar, bunu aliterasyon ve asonans ile yapmışlardır.

5. Ritmik değeri yüksek kelimeler bulacaklar. Amaç ritim duygusunu arttırmaktır. Günlük kelimeler yetersiz kalınca Arapça ve Farsça kelimeler kullanmışlardır.

6. Eski kelimeleri kullanmak şiirde kapalılığa neden olacaktır.

7. Simge ve sembollerle başka kelimeler kullanıp başka anlamlar yaratmayı amaçlarlar. (merdiven-ömür)

8. Sanat, sanat içindir anlayışı hâkimdir.

9. Ağır bir dil kullanılmıştır.

10. Aydın kesime hitap eder.

11. Mesele küçük, anlatım uzun olacaktır. Evren genişleyecektir. Zaman dardır.

12. Genel olarak doğrudan mesaj verme zorunluluğu yoktur. Bu nedenle estetik ön plandadır.

13. Kadın şiirin içinde somutlaşmaya başlayacaktır. Soyutluğunu da bir taraftan koruyacaktır.