Bir dönem filmi olan “The Professor and The Madman” Oxford İngilizce Sözlüğü’nün ortaya çıkış hikâyesini anlatıyor. Film, Simon Winchester’in “The Surgeon of Crowthorne” adlı kitabından uyarlanmıştır. James Murray etimologdur. James Murray aynı zamanda otodidaktır. Yani etimoloji alanındaki bilgilerini herhangi bir eğitim almadan kendi kendine öğrenmiştir. Murray, Oxford İngilizce Sözlüğü’nü derleme projesinin sorumluluğunu üstlenir. Bu proje için sadece akademisyenlerden değil, İngilizce konuşan herkesten yardım almaya karar verir. Talebini anlatan bir metin yazar ve bu metni kütüphanelere asarak, kitapların arasına koyarak halka ulaştırır. Filmin diğer başkarakteri Dr. William Minor ile tanışması bu ilan sayesinde olur. Dr. Minor’ın savaşta yaşadığı travmalardan dolayı psikolojik sorunları vardır. Bir cinayet işler ve akıl hastanesine yatırılır. Akıl hastanesinde yatarken Murray’in ilanını görür ve 10.000 kelimelik bir çalışma yapıp Murray’e gönderir. Filmin devamında bu ikilinin arkadaşlığını görürüz.

Bu film, sözlük çalışmasının zahmetli ve uzun bir süreç olduğunu görmek açısından önemlidir. Bugün de kullandığımız bir sözlüğün nasıl bir süreçten geçerek oluşturulduğunu görmek filmi etkileyici kılan özelliklerinden biri.

Filmde Murray ve Dr. Minor'ın kelimeler üzerinden kurduğu dostluğu görürüz. Dilin ve kelimelerin, insanların iletişimini sağlamasının ötesinde iki sıra dışı insanın dostluğunu oluşturmasını izleriz. Bu dostlukta Dr. Minor, Murray'in çok önem verdiği çalışmasını kurtarırken Murray, Dr Minor'ı zararlı bir tedavi yönteminden kurtarır ve ona özgürlüğünün geri verilmesini sağlar.

Filmde dikkat çeken başka bir şey ise Bayan Merrett'in, kocasının katili olan Dr. Minor'a aşık olmasıdır. Bu aşk Bayan Merrett'i iyileştirse de Dr. Minor'ın psikolojik olarak kötüleşmesine sebep olur. Ancak Dr. Minor'ın kendine gelmesini de Bayan Merrett sağlar. Bayan Merrett'in,

"Peki ya bu aşksa..." sorusuna yine Bayan Merrett cevap verir: "...Aşktır."

James Murray ve eşi Ada'nın arasındaki ilişkiyi ve ilişkileri için verdikleri fedakârlığa da değinmeliyiz. Ada, James için yaşadığı yeri bırakıp onunla gider. James, sözlük çalışması süresinde Ada ve çocukların yanında olamaz. Ada bundan şikayetçi olsa da eşini desteklemeye devam eder. James'in Dr. Minor'ı kurtarması için onu cesaretlendiren de Ada'dır. Bu sahnede, "Bazen iterek uzaklaştırdığımızda, asıl en çok o zaman buna karşı konulmasını isteriz.” der.

Filmden okuma ve dil üzerine alıntılar yaparak yazıyı sonlandırıyorum. Şimdiden keyifli izlemeler.


“Buradan kitapların sırtında uçup kaçabilirim. Kelimelerin kanatlarında dünyanın ucuna gittim. Okuduğumda kimse peşimden gelmiyor. Okuduğumda tek kovalayan benim.”


“Hiçbir dil daimi olarak aynı kalamaz. Yaşamdan meydana geliyorsa kalamaz.”