Geçmişten Günümüze Ağaçların Evrimi


Evrimin genellikle hayvanlar üzerinden anlatıldığını görürüz. Bu örneklemeler, konuyu anlamamızı ve konuyla bir bütün olmayı destekler.

Belgesellere ve akademik kaynaklara baktığımızda, evrimin harekete dayalı olduğunu varsayarız. Hatırlayacak olursak, zamanla gelişerek su yaşantımızdan karaya adım atmıştık. Elbette bu hayvanlar ve mikroorganizmalar için geçerli ancak evrimleşen türler sadece bu canlılarla sınırlı değildir. Bitkiler de zamanla evrimleşmişlerdir.


Bitkilerin aktif olarak sınırlı bir şekilde hareket ettiğini öğrenmiştik. Bu sebeple bitkilerdeki evrim hayvanlardan çok daha farklıdır. Hayvanlarda var olmayan bazı özellikler bitkilerde evrimleşmiştir.


Ağaçlarda da diğer tüm canlılarda olduğu gibi, çevresine en iyi adapte olabilenlerin yaşaması ve üremesi için birçok evrimsel değişim yaşanmıştır. Yaprak şekilleri, kabuk türleri, üreme ve yaşam stratejileri ağaçların hayatta kalabilmeleri için milyonlarca yıl geçirerek gelişmiş ve evrimsel değişime uğramışlardır.



Bilinen En Eski Ağaç Türü Wattezia


1870 yılında, New York’ta, ağaç kütükleri korunmuş olan bir orman fosili keşfedildi. Gilboa Fosil Ormanı, olarak isimlendirilen bu fosil orman, dünyanın en eski ormanı olarak kabul edilmektedir. Yaklaşık 380 milyon yıl öncesine yani Orta Devoniyen Dönemi’ne ait olduğu düşünülüyor.


En eski ağaç türü de yine bu yerde yani Gilboa Fosil Ormanı’nda keşfedildi. Cins ismi Wattieza olarak adlandırılmıştır. Şekil olarak palmiye ağacına benzemektedir. Yaprakları olmayan bu ağacın sporla ürediği varsayılıyor.



Dönemlerine Göre Evrim


Erken Karbonifer döneme yakın zamanda ilk tohumlu bitkiler evrimleşmiştir. Bu tohum sayesinde bitkiler artık güvenli bir şekilde döllerini koruyabiliyorlardı. Bu sayede bitkiler daha kolay üreyebilirlerdi.

Karbonifer döneminde ormanlar bol olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu dönemin en önemli özelliği ise o dönemin ağaçlarının kabuk gelişimini artırmasıdır. Bu sayede çevreye karşı daha dayanıklı hale gelmişlerdir.

Bu dönemin sonlarında günümüzde de var olan, ilk tohumlu ağaçlar yani kozalaklı ağaçlar görülmeye başlandı.

Kıtalar birleşerek yeni bir ekosistem oluşturduğunda ise sporla üreyen bitkilerin alanı kısaldığı için tohumlu bitkiler baskın hale gelmiştir.

Jura döneminde ağaçlar daha fazla yayılmıştır. Çamgiller (Pinaceae), Porsukgiller (Taxaceae) gibi ağaç

familyaları oluşmuştur.


Kretase dönemi ile ağaçların evriminde büyük devrimler meydana gelmiştir. Kapalı tohumlu (çiçekli) bitkiler oluşmaya başlamıştır. Bu dönemde renkli çiçekler ve meyveler ile birçok canlının üreme, besin gibi ihtiyaçlarını karşılamışlardır.


Günümüzde var olan birçok bitki ve ağaç türleri de bu dönemde ortaya çıkmıştır. Örneğin, Çınar (Platanus) ağaçlarının Erken Kretase dönemine ait fosilleri bulundu.


Paleosen dönemine ait fosillere sahip olunan başlıca bitkiler şunlardır: Sekoya (Sequoia), Meşe (Quercus), Kayın (Fanus), Akçaağaç (Acer), Söğüt (Salix), Kavak (Populus), Lale Ağacı (Liriodendron)...