Ben eskiden
Reddederdim el öpmeyi bayramlarda ve bayram olmayan zamanlarda da
Ne bileyim, bir saygı ölçütü değildi el öpmek ve türevleri benim için
-Hâlâ da değil.-
Bu duruma babam gücenirdi bir tek
Annem ise memnundu hâlinden
Zira her zaman genç hissetmek isterdi olduğu yaştan ve elini öptürmek yaşlı hissettirirdi ona
Dolayısıyla yalnızca babam gücenirdi, anneannem bile bu durumu dert etmezdi
Eskiden bayramların ilk gününün ilk saatleri
Bu tema etrafında dönen çekişmeyle geçerdi bizim evde hep
‘’N’olacak, sen de öpüverseydin elini!’’ dediğinizi duyar gibiyim
Elbette öpüverip geçiverebilirdim
Lakin benim esas reddettiğim;
El öpmenin bizzat kendisi değil, ona atfedilen manaydı
Bu ve türevi şekilsel seremonilerin saygı ölçütü hâline getirilmesiydi insanlar tarafından elbirliğiyle
Oysa misal;
Ben elini öpebilirdim birilerinin
Ve arkalarından konuşabilirdim sonra
Her türlü işi çevirebilirdim arkalarından, ruhları bile duymazdı
Dinliyormuş gibi yapıp dinlemezdim onları kalpten
Onların paylaşımlarına açmazdım alan
Onların seçimlerini küçümserdim, azımsardım belki
Belki yargılardım
Lakin yine de öpmüş olurdum ellerini
Ve sırf bu yüzden
Benden iyisi, benden saygılısı, benden hayırlısı olmazdı...
İşte ben tercih etmedim bunları
Ben elini öpmedim birilerinin
Ve arkalarından konuşmadım sonra
Her türlü işi çevirmedim arkalarından, ruhlarının duyması icap eden herhangi bir şey yoktu zaten
Dinliyormuş gibi yapmakla kalmayıp dinledim onları kalpten
Onların paylaşımlarına, elimden geldiğince, açtım alan
Onların seçimlerini küçümsemedim, azımsamadım, tövbe haşa
Yargılamadım idrakim elverdiğince
Lakin öpmedim ellerini işte
Ve sırf bu yüzden
Benden kötüsü, benden saygısızı, benden hayırsızı olmadı...
Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, tam hatırlamadığım bir zaman diliminde
Pes ettim ben.
Bayramların birinde
Elini öpmeye yeltendim babamın
Babam öptürmedi elini, ‘’Gerek yok, manasız bir şey zaten!’’ dedi
Şaşırdım.
Gayet ciddi görünüyordu üstelik
Gücenmiş ve alınmış gibi de değildi, rahattı ve keyfi yerindeydi
Şaşırdım.
E madem öyleydi baba
Niçin her bayramın ilk gününün ilk saatlerinde bunu benim için müthiş bir problem kıldın?
Niçin kendimce haklı olduğuma sonuna kadar inanıyor olmama rağmen içime mahcubiyet tohumları ekip kendimden bir an için bile olsa şüphe etmeme yol açtın?
Anladım, o zamanlar anlamıyordun beni
Ve anlamak için dinlemiyordun da zaten kalpten
Yoksa..?
Yoksa bu zamanlar anlıyor musun beni baba?
Yoksa beni anlamaya gönüllü olmayı mı seçtin?
Yoksa beni anlamak için dinlemeye niyet mi ettin kalpten?
Hayır, sanmam, inanmayacağım buna.
Çocukken inandığım çok oldu zira
Ve hepsinin sonu hüsran, hepsinin sonu hayal kırıklığıydı çokça
O yüzden
Bu sefer inanmayacağım buna, sanmam, hayır.
Bu bayram elini öper miyim baba
Sanmam.
Elini öpmem ama saygı duyarım sana kalpten, severim seni kalpten
Baba.
Berilnaz Baş
2024-04-19T13:26:32+03:00Evet, kesinlikle katılıyorum:) @MısraErgök
Mısra Ergök
2024-04-19T13:17:19+03:00Garip bir saygı algımız var gerçekten. Samimi olarak sarılık öpmek birini, daha değerli bence. :) El öpmektense.
Berilnaz Baş
2024-04-08T15:33:40+03:00Evet, ben biraz araştırdım açıkçası kökeni tam olarak neye dayanıyor, niçin saygı göstergesi kabul ediliyor vs. diye fakat tatmin edici açıklamalar bulamadım. Geçmişten günümüze uzanan biçimde; eli öpülen kişinin otoritesini, hakimiyetini, büyüklüğünü, kudretini tanıyıp kabul etme göstergesi olarak kabul ediliyor. Fakat şahsen ben bunu kabul edip uygulamayı tercih etmiyorum, şiirimde de ifade ettiğim gibi🙂 Bu ve benzeri şekilsel unsurlara büyük büyük anlamlar atfedilmesini tasvip etmiyorum kendi açımdan🤷🏻♀️Fakat gelenek adı altında hâlâ sürdürülmekte olan birçok şey tam olarak bu doğrultuda, böyle bir zihniyet çerçevesinde işliyor tabii.
Mısra Ergök
2024-04-08T15:11:38+03:00El öpmenin manasını tam bilmiyorum aslında. Daha doğrusu neden saygı olarak algılanır? Bayramlarda neden el öpülür? El öpmeyince neden garip karşılanır…