Büyükler için boyama kitabı ile mandala hayatımıza gireli çok uzun zaman olmadı fakat bizlerde uyandırdığı ilgi tarih öncesine dayanıyor.


Peki, Nedir Bu Mandala?


Mandala, Hindistan kökenli olup büyülü çember olarak biliniyor. Ayrıca dinî bir semboldür. Fakat günümüzde meditasyon ve dinî bir sembol olarak görülse de geçmişte ve günümüzde farklı ulusların mimarisinde ve yazı stillerinde görmekteyiz.


Mandalanın Mimaride ve Geçmiş Yüzyıllardaki Önemi Nedir?


Mimaride kullanımı aslında çok uzun yıllara dayanmaktadır. İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı Devleti ile Türk sanatında kullanılmaya ve yayılmaya başlayan çinicilik mandala süslemeleri dikkat çekmektedir. İznik ve sonrasında talepleri karşılamak üzere Kütahya’da da yapımı başlayan çini sanatı günümüzde İznik’te yapımı azalsa da Kütahya bu konuda öne çıkan şehirlerden. Çini sanatı dikkatlice incelediğinde sürpriz şekilde mandala desenlerine benzer örnekler karşımıza çıkmaktadır. Uzun yılladır sarayları ve konakları süsleyen çinilerin mandala ile uyumu insanı adeta şaşkınlık içeresinde bırakmakta olup asıl kökeni olan uzak ve yakın doğu olan mandalayı bu ülkelerin mimarisinde de görmekteyiz. Karahanlılardan sonra 10. yüzyılda kurulan Büyük Selçuklu Devleti duvar süslemelerinde ve kabartmalarında mandalaya benzer oymalarda da görülmektedir. Çini sanatı devam ederken farklı bir yöntem olan oymacılık sanatının en güzel örnekleri ise UNESCO tarafından koruma altına alınmış, ''Taç Kapı'' ve ''Avlulu'' ve tipik Selçuklu mimarisinden olan Bursa'daki ''Ulu Camii'' bunlar arasında sayabilir. 12. yüzyıla gelindiğinde ise Osmanlı Devleti’nin Topkapı Sarayı’nda ve konaklarında zirve dönemini yaşayan çinicilik mandalaya benzer desenleri ile adeta bütünleşerek görsel şölen sunmaktadır. ''Çinili Köşk'' buna verilebilecek en güzel örneklerden sayılır. Bunun dışında pek çok mimari eserde kullanılan çiniciliğin günümüzde de kullanımı devam etmekte olup mandala ile sanki iç içe girmiş olup tıpkı onun gibi merkezden başlayıp dışa doğru ilerlemektedir.


Mandala ile Din İlişkisi


Sadece Doğu'nun mimarında değil ayrıca bir çok din ile de paralellik göstermektedir. Mandala, Hinduizm ve Budizm gibi dinlerde kullanılsa da bunların dışında diğer dinlerde de mandala sembollerin den izler görmekteyiz. Bunlar arasında İslamiyet, Hristiyanlık, Museviliği sayabiliriz. İslam dinini ele aldığımızda ise hayatımıza Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Savaşı ile Kur'an yazma sanatımıza dahil olan ve Kanunî zamanında en parlak dönemini yaşayan ve altın ile süsleme anlamına gelen ''tezhip'' sanatında karşımıza çıkmaktadır. Tezhip sanatı da tıpkı mandala gibi kare ve yuvarlak şekilde yapılarak bizlere mandala desenlerinin İslam dinine de yansımış olabileceğini düşündürmektedir.


Gündeme yeni oturmuş gibi olsa da çok uzun çağladır yanı başımızda bulunan mandalanın serüveni sadece günümüz içerisinde kalacağa pek benzemiyor.

Eğitim ve iş alanında pek çok yerde kendine yer edinen mandala, sanat yönüyle birçok insanı kendine hayran bırakmaya devam edecek gibi görünüyor.