Der Epiktetos… 
Peki Epiktetos kimdir? 
Epiktetos M.S. 50 yy.’da Hierapolis’te bir köle olarak dünyaya gelmiş; bu zorluğa rağmen hayatını felsefeye, ahlaka, etik değerlere, doğayla insanın bir bütün olduğunu savunmaya adayan bir Stoacı olarak yaşamını sürdürmüştür. M.S. 130 yılında hayata gözlerini kapadığında ise ardında bıraktığı felsefenin insanların ruhuna dokunacağını tahmin bile edemezdi. Epiktetos hakkında çok daha detaylı bilgilere ulaşabilabilecek birçok kaynak var. Benim asıl üzerinde durmak istediğim Epiktetos’un benim üzerimdeki etkisi.

Epiktetos yukarıda bahsettiğim gibi bir köle olarak dünyaya gelmiş ve tüm gençliğini de köleliği bilen, köleliğin tüm sıkıntılarını deneyimlemiş eski bir kölenin yanında sürdürmüştür. Hani bazen öğretmenleri, işverenleri, ebeveynleri vb. nedeniyle çok sıkıntılı zamanlar geçirmiş insanların kendileri de aynı konumlara geldiğinde iki seçenekleri olur ya: eskiden baktığı yerden bakanlara çok iyi bir davranış sergilemek veya geçmişteki hataları tekrarlayıp gelecek döngüler oluşturmak... Epiktetos’un yanında kaldığı eski bir köle olan Epaphroditos, hatalarını tekrarlayan, geçmişten ders çıkarıp kendi kölesine iyi davranması gerektiğini bilemeyen birisi idi. Başta Epiktetos’a büyük sıkıntılar çektirmiş olsa da Epiktetos’un onun karşısındaki ahlaklı ve olgun duruşu sayesinde hatasından dönmüş ve ömrünün sonuna kadar Epiktetos’a destek olmuştur. 

Bu yaşam hikayesinde o kadar büyük anlamlar var ki köle olarak yaşayan birisinin içinde bulunduğu durumdan sürekli şikayet edip hayatını kendine zindan etmek yerine felsefenin ve ahlakın peşinden giderek kaderini sevmesi (Amor Fati), değiştirebileceği şeyler için etik değerlerden yola çıkması; değiştiremeyeceği şeyleri kaderi olarak görüp olumlu dersler çıkarması, benim anladığım kadarı ile dini inancının olması ve bir yaratanın varlığına inanması ile bakış açısını daha olumluya çevirmesi, eski bir köle olan efendisine belki de hayatını değiştiren dersler vermesi, kendisinden binlerce yıl sonra yaşamış insanların hayatlarına dokunması gibi…

Bir solukta bitirilebilecek bu mini kitap; Epiktetos’un hayattaki her durum için önerileri, düşünceleri ve yol gösterici cümleleri sayesinde hayattaki bazı sancılı süreçlerin atlatılmasına yardımcı olabilir. Tüm sancılar yerini tatlı bir anıya bırakmayacak mı günün sonunda zaten?