Frederic Lenoir'in "Spinoza mucizesi" ni okudum. Öğrendiklerimi aktarmak isterim:
Spinoza'ya göre peygamberler ilahi kelamı kendi muhayyileleri vasıtasıyla alır. İstisnası mesihtir ve Spinoza mesihe hayrandır. Peygamberlerin hassasiyetleri, görüşleri, kişisel ve kültürel önyargı ları vahyi şekillendirir demektedir. Bu anlayışı savunan ve vahyi ilham olduğunu söyleyen ilahiyatçımız Mustafa Öztürk kafir ilan edildi, tehdit edildi ve yurtdışına gitti.
Spinoza'ya göre Mesih, zihni yanlış fikirlerden arınmış, duyguları aklın kontrolünde olan bir bilge modelidir. Yani Tanrının tecessümü değil, Tanrısal hikmetin feyzi sayılabilir.
Spinoza Tanrı'ya dair bir tanım verir: "Tanrı derken mutlak anlamda sonsuz varlığı, her biri kendisinin ezeli-ebedi özünü ifade eden sonsuz sıfatlardan oluşan bir tözü kast ediyorum. "
Tanrı zorunlu olarak vardır, her şey Tanrı'dadır, Tanrı içkindir ve her şeyi önceden belirleyendir. Bu belirleme mutlak keyfi değil, sonsuz kudretiyledir. Spinoza metafiziği bilgelik yolunun doğa-evrene içinde varoluşun derinlemesine olduğunu gösterir.
Spinoza içimizde bir ikilik olduğunu söyler. Bedenle ruh, akılla tutku değildir ikilik. Sevinç ve kederdir bu ikilik. Sevinç yaşama gücümüzü, eyleme kuvvetimizi arttıran temel duygu ve keder eyleme kuvvetimizdeki her düşüşe eşlik eden duygudur. Canlılar yaşama tutunmaya yazılıdır. Bilgelik ruhsal ve bedensel canlılıklarını arttırmak isteyenlere bir öneridir.
Spinoza'ya göre Arzu insanın özüdür. Bilgelik arzuyu dizginlemek değil, onu yönlendirmektir. Arzuya akıl ve irade kılavuzluk etmeli, insanı çirkinleştirmeyen aksine yücelen iyi şeylere yönlendirmelidir. Gerçekten değişmemiz sağlayan tek güç arzudur. Her Arzu sevinç arayışı, yaşama gücümüzü arttırma arayışıdır.
Spinoza felsefesi bir sevinç felsefesidir. Son yıllarda İsa'nın öğretisi de bu şekilde ele alınır olmuş. "Bunları size sevincim sizde olsun ve sevincini tamamlansın diye söyledim, yuhanna XV, 11."
Şunu öğreniyoruz ki yolları çok farklı olsa da bilge de aziz de (Biri aklın içkin yolunda, diğeri aşkın bir Tanrıya sevgi-imanda.) ebedi sevinç içinde yaşar.
Tanrı yolumuzu aydınlatsın dilerim.
